Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι μία οφθαλμική πάθηση η οποία προκαλείται από τον σακχαρώδη διαβήτη και είναι η πιό συχνή αιτία τύφλωσης στις ανεπτυγμένες χώρες.
Στον σακχαρώδη διαβήτη ο οργανισμός δεν μπορεί να απορροφήσει και να αποθηκεύσει γλυκόζη (σάκχαρα) με τον κατάλληλο τρόπο, με αποτέλεσμα αυτή να συσσωρεύεται στο αίμα και να προκαλεί βλάβες στα αιμοφόρα αγγεία του αμφιβληστροειδούς τα οποία τον τροφοδοτούν με θρεπτικά συστατικά, όπως και στα αγγεία ολοκλήρου του σώματος. Οι βλάβες αυτές έχουν σαν αποτέλεσμα αιμορραγίες, νέκρωση του ιστού, δημιουργία παθολογικών νεοαγγείων και οίδημα της ωχράς κηλίδας.
Υπολογίζεται ότι μόνο στην Ευρώπη 1 στα 13 άτομα πάσχουν από διαβήτη εκ των οποίων το 33% δεν έχει διαγνωσθεί και ότι η νόσος μόνο το 2015 προκάλεσε 5 εκατ. θανάτους παγκοσμίως ενώ το AIDS 1,5 εκατ.
Συμπτώματα:
Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια δεν εμφανίζει συμπτώματα έως ότου είναι σε αρκετά προχωρημένο στάδιο και για αυτό το λόγο οι διαβητικοί πρέπει να ελέγχουν συστηματικά το ζάχαρό τους και να κάνουν οφθαλμολογικό έλεγχο τουλάχιστον 1 φορά το χρόνο. Όλα τα άτομα με διαβήτη έχουν πιθανότητες να αποκτήσουν διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια.
Τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με το στάδιο της ασθένειας αλλά υπάρχουν και μπορεί να είναι:
- Διακύμανσεις της όρασης και θάμβος
- Σκοτεινές περιοχές στο οπτικό πεδίο
- Διπλωπία
- Δυσκολία στην όραση τη νύχτα
- Φωταψίες, μυωψίες
- Ξεθωριασμένα χρώματα
Στάδια
Μη παραγωγική Αμφιβληστροειδοπάθεια (υποστρώματος).
Αποτελεί το πρώιμο στάδιο της πάθησης και μπορεί να υποστρέψει με καλή ρύθμιση του σακχάρου του αίματος και της αρτηριακής πίεσης. Στο στάδιο αυτό η εικόνα του βυθού παρουσιάζει μικροανευρύσματα, αιμορραγίες, εξιδρώματα και οίδημα στον αμφιβληστροειδή. Όταν η διαρροή συστατικών από το αίμα προς τους ιστούς γίνεται στο πιο κεντρικό σημείο, στην ωχρά κηλίδα, τότε έχουμε οίδημα ωχράς. Τα παραπάνω είναι αποτέλεσμα της βλάβης του διαβήτη στα μικρά αγγεία του, (τριχοειδή). Θεωρείται προειδοποιητικό στάδιο αφού σε αυτό η όραση συνήθως δεν επηρεάζεται σημαντικά.
Παραγωγική Αμφιβληστροειδοπάθεια (υπερπλαστική)
Εξαιτίας της κακής κυκλοφορίας του αίματος στον αμφιβληστροειδή, δημιουργούνται νέα μη φυσιολογικά αγγεία (νεοαγγεία) τα οποία έχουν πιο αδύναμα τοιχώματα και είναι δυνατόν να σπάσουν και να αιμορραγήσουν. Το τελικό στάδιο της παραγωγικής αμφιβληστροειδοπάθειας περιλαμβάνει αιμορραγίες στο υαλώδες, ουλοποίηση, αποκόλληση αμφιβληστρο ειδούς,νεοαγγειακό γλαύκωμα και απώλεια της όρασης.
Ποιός κινδυνεύει;
Όσοι πάσχουν από διαβήτη τύπου 1 (νεανικός διαβήτης) ή τύπου 2 (διαβήτης των ενηλίκων) βρίσκονται σε κίνδυνο να αναπτύξουν διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Υπολογίζεται ότι μετά από περίπου 20 χρόνια από την εμφάνιση της ασθένειας το 100% των ατόμων με διαβήτη τύπου 1 και το 60% με τύπου 2 θα έχουν διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Για να μειωθεί η πιθανότητα εμφάνισής της, είναι σημαντική η ρύθμιση του σακχάρου σε χαμηλά επίπεδα. Άλλοι παράγοντες επικινδυνότητας είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση και η χοληστερίνη. Επίσης η εγκυμοσύνη στις γυναίκες με διαβήτη μπορεί να θεωρηθεί ως παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση ή την επιδείνωση της αμφιβληστροειδοπάθειας.
Αντιμετώπιση
Ανάλογα με το στάδιο και την έκταση της βλάβης η θεραπευτική αντιμετώπιση μπορεί να είναι:
Αντιαγγειογενετικοί παράγοντες (Αντι-VEGF)
Η διαρροή υγρού από τα εύθραυστα αγγεία προκαλεί οίδημα του αμφιβληστροειδούς και της ωχράς κηλίδας. Εκτός από την μείωση της όρασης η πίεση που ασκείται στα ήδη αλλοιωμένα αγγεία δυσχεραίνει την μεταφορά αίματος στους ιστούς. Ο οργανισμός στην προσπάθειά του να αντικαταστήσει τα αγγεία αυτά εκκρίνει την πρωτείνη VEGF και έτσι δημιουργούνται νεοαγγεία τα οποία όμως είναι εύθραυστα και αιμορραγούν. Οι αντιοαγγειογενετικοί παράγοντες (Αντι-VEGF) είναι φάρμακα τα οποία δεσμεύουν την πρωτείνη, εμποδίζουν την δημιουργία νεοαγγείων και συμβάλλουν καθοριστικά στην μείωση του οιδήματος. Χορηγούνται με ενδοβολβικές ενέσεις, σε χειρουργικό περιβάλλον με κανόνες αντισηψίας. Είναι μια διαδικασία απλή και ανώδυνη που διαρκεί μερικά δευτερόλεπτα.
Ενέσεις τριαμσινολόνης
Είναι ενδοβολβικές ενέσεις κορτιζόνης οι οποίες εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια με σχετικά καλά αποτελέσματα σε περιπτώσεις που υπάρχει οίδημα της ωχράς.
Φωτοπηξία με laser
Είναι μία μη επεμβατική μέθοδος κατά την οποία με την βοήθεια φωτεινής ακτίνας laser καυτηριάζονται τα αμφιβληστροειδικά αγγεία που αιμορραγούν. Εμποδίζει την μη φυσιολογική ανάπτυξη αγγείων και στόχος είναι η σταθεροποίηση της όρασης.
Υαλοειδεκτομή (βιτρεκτομή)
Σε προχωρημένα στάδια υπερπλαστικής (παραγωγικής) διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας όπου υπάρχουν αιμορραγίες στο υαλώδες, διενεργείται μια μικροχειρουργική επέμβαση με σκοπό την απομάκρυνση του αιμοβριθούς υαλοειδούς υγρού και την αντικατάσταση του με ένα καθαρό διάλυμα. Επίσης καυτηριάζονται τα παθολογικά νεοαγγεία. Ανεξάρτητα με τις ανωτέρω θεραπείες και την αποτελεσματικότητά τους το πιο σημαντικό παραμένει η ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα, η τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής που έχει χορηγηθεί όπως και οι τακτικοί έλεγχοι στον οφθαλμίατρο.