- Τι είναι ο στραβισμός
Στραβισμός είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την κατάσταση όπου οι άξονες των δύο οφθαλμών δεν είναι παράλληλοι με αποτέλεσμα τα μάτια να μην κοιτάζουν ταυτόχρονα στο ίδιο σημείο την ίδια στιγμή, (ένα μάτι στρέφεται ή ξεφεύγει προς τα μέσα, έξω, πάνω ή κάτω). Είναι μία σχετικά συχνή πάθηση η οποία εμφανίζεται σε νηπιακή η πολύ μικρή ηλικία, αλλά ενίοτε και στους ενήλικες. Ο στραβισμός μπορεί να είναι παρών συνεχώς, ή μπορεί να εμφανίζεται όταν το παιδί είναι κουρασμένο, άρρωστο, όταν εστιάζει σε κοντινά αντικείμενα, ή όταν βγάζει τα διορθωτικά γυαλιά του Εκδηλώνεται συχνότερα σε άτομα με μεγάλη υπερμετρωπία ή ελλιπή συντονισμό των μυών του οφθαλμού.
Πως διορθώνεται ο στραβισμός;
Εάν ο στραβισμός διαγνωσθεί και θεραπευθεί έγκαιρα τότε η διόρθωσή του έχει άριστα αποτελέσματα. Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι και θεραπείες για τη διόρθωση του στραβισμού. Αυτές μπορεί να είναι:
- Γυαλιά ή φακοί επαφής. Σε μερικούς ασθενείς αυτός ο τρόπος διόρθωσης είναι επαρκής.
- Κάλυψη του ενός οφθαλμού, ή ειδικά γυαλιά.
- Πρίσματα. Είναι ειδικοί φακοί οι οποίοι αλλάζουν την πορεία του φωτός από τα αντικείμενα που βλέπουμε με αποτέλεσμα να μετατοπίζουν την εικόνα δεξιά, αριστερά, πάνω ή κάτω. Αυτό σε κάποιες περιπτώσεις κρατά τους οφθλμούς ευθυγραμμισμένους με αποτέλεσμα να αποφεύγεται η διπλωπία.
- Botox. Σε κάποιες περιπτώσεις οι ενέσεις με Botox μπορούν να βοηθήσουν προκαλώντας ελαφρά παράλυση στους μυς οι οποίοι εμποδίζουν τους οφθαλμούς να ευθυγραμμισθούν σωστά. Η επίδραση του φαρμάκου διαρκεί μόνο μερικούς μήνες ή μπορεί και να δώσει μόνιμη βελτίωση, ιδίως σε περιπτώσεις διπλωπίας ενηλίκων.
- Χειρουργική αποκατάσταση. Το μήκος των οφθαλμικών μυών ή και η θέση τους μπορεί να τροποποιηθεί χειρουργικά, με διάφορες τεχνικές, ώστε τα μάτια να ευθυγραμμίζονται σωστά και να βλέπουν στη σωστή κατεύθυνση. Ο προεγχειρητικός σχεδιασμός της επέμβασης, η λεγόμενη ορθοπτική μελέτη, είναι πολύ σημαντικός ώστε να υπάρξει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η επέμβαση μπορεί να γίνει στο ενα ή και στα δύο μάτια ανάλογα την περίπτωση. Γίνεται με τοπική αναισθησία ή ολική νάρκωση και η αποκατάσταση είναι σύντομη.Η εγχείρηση ή οι διορθωτικές επεναληπτικές επεμβάσεις έχουν σκοπό την εξάλειψη του στραβισμού. Μπορούν μάλιστα να βελτιώσουν την όραση σε ορισμένους ασθενείς, δίνοντας κάποιο βαθμό στερεοσκοπικής όρασης. Μετά την επέμβαση η ευθυγράμμιση των ματιών είναι συνήθως πολύ ικανοποιητική στην πρόσθια θέση των οφθαλμών.
- Συνδυασμός των ανωτέρω.
Η διόρθωση του στραβισμού πρέπει να γίνεται ανεξαρτήτως σε ποιά ηλικία εμφανίζεται διότι είτε γίνεται για βελτίωση της όρασης είτε γίνεται για βελτίωση της εμφάνισης του ατόμου και οι δύο αυτοί λόγοι είναι εξίσου σημαντικοί. Σε μικρή ηλικία ένα παιδί με έκδηλο στραβισμό μπορεί να γίνει αντικείμενο πειραγμάτων στο σχολείο που μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλή αυτοεκτίμηση. Το παιδί με εμφανή στραβισμό συνήθως κλείνεται στον εαυτό του, αποφεύγει τα ομαδικά αθλήματα και τις συγκεντρώσεις. Επίσης η χαμηλή αυτοπεποίθηση το εμποδίζει να θέτει υψηλούς στόχους και επιδιώξεις στη ζωή του, δυσκολεύοντας την επαγγελματική του αποκατάσταση. Οι γονείς δεν θα πρέπει να αναβάλλουν την επέμβαση επειδή φοβούνται, διότι είναι εντελώς ακίνδυνη. Με την παραμικρή υποψία στραβισμού θα πρέπει το παιδί να εξετάζεται και η επέμβαση να γίνεται το συντομότερο ώστε να επιτευχθούν τα καλύτερα λειτουργικά και αισθητικά αποτελέσματα.
Ο στραβισμός στους ενήλικες έχει επίσης αρνητική επίδραση στην ποιότητα ζωής τους. Πολλές έρευνες έχουν αποδείξει ότι τα άτομα αυτά έχουν ανασφάλειες όταν γνωρίζουν άλλους ανθρώπους, έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση και εμφανίζουν υψηλότερα επίπεδα έντασης και εκνευρισμού και ενίοτε επιθετικότητα. Προσπαθούν επίσης με κάθε τρόπο να κρύψουν το πρόβλημά τους γέρνοντας το σώμα ή το κεφάλι τους, μιλούν κοιτάζοντας κάτω, ή μεγαλώνουν τα μαλλιά τους με τρόπο που να κρύβει το μάτι που παρεκκλίνει. Πολλές φορές ο συνομιλητής τους αντί να ακούει, εστιάζει στο πρόβλημα και νοιώθει και αυτός άβολα με αποτέλεσμα η αυτοπεποίθηση τους να καταρρέει. Αποδίδουν λιγότερο στη δουλειά τους και δυσκολεύονται περισσότερο να βρούν σύντροφο. Η συμμετρία του προσώπου είναι συνδεδεμένη με την ελκυστικότητα. Οι μελέτες που έγιναν για τις ψυχολογικές επιπτώσεις του στραβισμού έδειξαν ότι ένας εμφανής στραβισμός έχει την τρίτη μεγαλύτερη αρνητική επίδραση στην εύρεση συντρόφου μετά από την ακμή και την έλλειψη δοντιών.
Επομένως ο στραβισμός πρέπει να διορθώνεται και η χειρουργική επέμβαση δεν πρέπει να θεωρείται μόνο ως μία κοσμητική επέμβαση. Στα μικρά παιδιά δίδει λειτουργική όραση, στους δε ενήλικες έχει μακροπρόθεσμα θετικά αποτελέσματα στην ποιότητα ζωής τους, στην ψυχολογία τους και την απόδοσή τους σε όλες τις δραστηριότητές τους.