Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς συμβαίνει όταν ο αμφιβληστροειδής αποχωρισθεί από το υποκείμενο στρώμα αιμοφόρων αγγείων (χοριοειδής χιτώνας) από το οποίο αντλεί θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο. Η αποκόλληση προκαλεί απότομη πτώση της όρασης και εάν δεν αντιμετωπισθεί εγκαίρως οδηγεί σε μόνιμη απώλεια όρασης.
Η πιο συχνή αιτία μίας αποκόλλησης είναι οι ρωγμές η /και οπές στην περιφέρεια του αμφιβληστροειδούς όταν το υαλώδες αποχωρίζεται από αυτόν.
Αποκόλληση Υαλοειδούς Σώματος
Το υαλώδες είναι ένα ιξώδες υγρό με υφή διαυγούς γέλης, που γεμίζει το οπίσθιο τμήμα του βολβού. Με την ηλικία χάνει την ομοιογένειά του, συρρικνώνεται και αναπτύσσει ρευστοποιήσεις και κροκυδώσεις (πυκνώματα), που γίνονται αντιληπτές σαν «μυγάκια» ή «κλωστές», ή σαν μια «διάφανη κουρτίνα», που περιοδικά μειώνουν και ενοχλούν στην όραση. Αυτά τα συμπτώματα ονομάζονται «μυοψίες». Κάποια στιγμή η διαδικασία στην αλλαγή της υφής του υαλοειδούς υγρού, δηλαδή η ρευστοποίησή του, φτάνει στο σημείο να το αποκολλήσει μερικώς σε κάποια σημεία της περιοχής που έρχεται σε επαφή με τον αμφιβληστροειδή.
Αυτό ονομάζεται αποκόλληση υαλοειδούς και ξεκινά συνήθως με έντονες μυοψίες («μυγάκια») και φωτοψίες («λάμψεις»), που προέρχονται από μικροέλξεις του υαλοειδούς στον αμφιβληστροειδή.
Η διαδικασία αυτή στις περισσότερες περιπτώσεις ολοκληρώνεται χωρίς καμία συνέπεια για την όραση, πέρα από τις ενοχλητικές μυοψίες, που κάποτε όμως παρέρχονται.
Θεραπεία ρευστοποίησης και αποκόλλησης υαλώδους
Στην ενοχλητική αυτή κατάσταση, πλην εξαιρέσεων, δεν δίδεται καμία θεραπεία. Σε ειδικές καταστάσεις όπου επηρεάζεται η όραση λόγω ύπαρξης πυκνωμάτων του υαλώδους στον οπτικό άξονα ή έλξεων στην περιοχή της ωχράς, μπορεί να συστηθεί ενδοβόλβια ένεση ειδικών φαρμάκων ή χειρουργική επέμβαση (υαλοειδεκτομή).
Ρωγμές Αμφιβληστροειδούς
Ορισμένες περιοχές του υαλοειδούς είναι ισχυρά προσκολλημένες στον αμφιβληστροειδή. Η συρρίκνωση του υαλοειδούς, μπορεί να τραβήξει και να σκίσει τον αμφιβληστροειδή στις περιοχές αυτές, ιδίως σε οφθαλμούς με υψηλή μυωπία. Ρωγμές εμφανίζονται επίσης μετά από τραυματισμούς του οφθαλμού. Πολλές φορές οι ρωγμές αυτές δημιουργούνται πάνω σε περιφερικές εκφυλίσεις (λεπτύνσεις) του αμφιβληστροειδούς, όπως η δικτυωτή εκφύλιση. Όταν η ρωγμή τέμνει κάποιο αγγείο, μπορεί να προκληθεί αιμορραγία μέσα στο υαλώδες, που βεβαίως μειώνει την όραση. Η αιμορραγία του υαλώδους απορροφάται συνήθως αυτόματα, αν όχι μπορεί να αφαιρεθεί χειρουργικά. Η ρωγμή πρέπει να θεραπεύεται με Laser ή με χειρουργική επέμβαση άμεσα.
Συμπτώματα ρωγμής αμφιβληστροειδούς:
«Μυγάκια» (μυοψίες): Προκαλούνται από λεπτές ίνες υαλοειδούς. Αν είναι πολύ έντονες μπορεί να αντιπροσωπεύουν και αιμορραγία στο υαλοειδές.
«Αστραπές» (φωτοψίες): Αντιπροσωπεύουν συνήθως έλξεις του υαλοειδούς στον αμφιβληστροειδή. Η έλξη ερεθίζει τον αμφιβληστροειδή και στέλνει νευρικά σήματα στον εγκέφαλο.
Θεραπεία ρωγμών
- Argon Laser φωτοπηξία: η πιο συχνή θεραπεία. Η θερμότητα του LASER προκαλεί μία σειρά μικρών θερμικών εγκαυμάτων, που εξελίσσονται σε ουλές, οι οποίες περιχαρακώνουν και σφραγίζουν την περιοχή γύρω από την ρωγμή. Μετά από λίγες ημέρες ελέγχουμε πάλι την περιοχή, για να δούμε αν ο οργανισμός αντέδρασε ικανοποιητικά και δημιουργήθηκε ουλή συγκόλλησης, αλλοιώς θα πρέπει να επαναλάβουμε τη διαδικασία με συμπληρωματικό Laser.
- Κρυοπηξία: ένας ειδικός παγωμένος στυλεός (κρυόδιο) εφαρμόζεται στο εξωτερικό μέρος του οφθαλμού, αντίστοιχα γύρω από το σημείο που βρίσκεται η ρωγμή. Η ψύξη από τον στυλεό προκαλεί ουλοποίηση των ιστών και κλείσιμο της ρωγμής.
- Συνδυασμός Laser και κρυοπηξίας
- Χειρουργική θεραπεία που είναι αναγκαία όταν η ρωγμή δεν είναι ορατή κατά την εξέταση συνήθως λόγω αιμορραγίας στο υαλώδες σώμα.
Αποκόλληση Αμφιβληστροειδούς
Η ρωγμή του αμφιβληστροειδούς μπορεί να επιτρέψει στο υγρό της υαλοειδικής κοιλότητας να περάσει κάτω από τον αμφιβληστροειδή, αποκολλώντας τον. Ο ασθενής μπορεί να παρατηρήσει στο οπτικό του πεδίο μία σκούρα σκιά ή πέπλο να εμφανίζεται από οποιαδήποτε πλευρά. Χωρίς θεραπεία, η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς θα επεκταθεί σταδιακά σε ολόκληρο τον αμφιβληστροειδή και θα χαθεί πλήρως η όραση, χωρίς δυνατότητα αποκατάστασης με οποιαδήποτε θεραπεία. Αιτία αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς, εκτός από τις ρωγμές, είναι τραυματισμοί καθώς και οι φλεγμονώδεις και αγγειακές παθήσεις (π.χ σακχαρώδης διαβήτης). Πολλές από αυτές τις παθήσεις μπορεί να προκαλέσουν μη αναστρέψιμη απώλεια όρασης.
Θεραπεία αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς
Η θεραπεία είναι χειρουργική, όπως:
- υαλοειδεκτομή (βιτρεκτομή) δηλαδή αφαίρεση του υαλοειδούς και ένθεση αερίου ή ελαίου σιλικόνης
- πνευματική αμφιβληστροειδοπηξία που είναι συνδυασμός κρυοθεραπείας με έγχυση αερίου στο μάτι
- τοποθέτηση εξωτερικού σκληρικού μοσχεύματος.